Er verbleven 3.382.000 gasten in Gelderland afgelopen jaar (2020). Dat is 22% minder dan het jaar ervoor. Bovendien is de verdeling heel anders dan normaal. Bijna de helft (46%) van alle gasten in 2020 kwam in de maanden juli, augustus en september. Dat heeft natuurlijk alles met corona te maken. Om de invloed daarvan goed inzichtelijk te krijgen, zie je in de grafiek de trend van het aantal verblijfsgasten per maand in Gelderland afgelopen jaar, afgezet tegen dezelfde maanden het jaar ervoor. Bij een gelijk aantal gasten in 2019 en 2020 kom je dus op 100% uit. Ter verduidelijking is op die waarde de grijze lijn getrokken.

In januari en februari is er nog een flinke stijging van 11% en 15% te zien. In maart worden de eerste coronamaatregelen genomen en zet de daling in. Met daarna april als dieptepunt, waarbij er minder dan 10% van het aantal gasten is overgebleven. In mei komen de eerste versoepelingen en durven een aantal mensen het weer aan om eropuit te trekken en te overnachten. Gelderland is relatief populair en zit vergeleken met andere provincies aan de bovenkant met 39%. In juni zet het herstel verder door met 62% en als de echte zomerperiode begint dan is er zelfs een stijging van 12% te zien ten opzicht van juli 2019.

Na de zomer begint het aantal positieve tests in Nederland weer op te lopen. De eerste verscherpingen in het beleid werden in september dan ook gedaan door het kabinet, zij het in eerste instantie nog relatief licht en lokaal (6 regio’s in met name het westen van het land), maar later toch weer strenger en nationaal. De dip is ditmaal niet zo groot als in het voorjaar (de meeste verblijfsaccommodaties mogen open blijven), maar nog altijd enorm met een afname van ruim 30% in november en december.

Op de volgende pagina’s wordt er dieper op de cijfers ingezoomd.

In deze grafiek is dezelfde (groene) lijn van Gelderland afgezet tegen die van het landelijk gemiddelde en die van Noord-Holland. De laatste is gekozen om wat meer duiding te kunnen geven. Je ziet namelijk exact dezelfde tendens, maar wel een aanzienlijk verschil in impact. Dit heeft er ongetwijfeld mee te maken dat een provincie als Noord-Holland (met Amsterdam als grote trekpleister natuurlijk) enerzijds veel afhankelijker is van buitenlands toerisme en anderzijds dat steden minder in trek waren deze coronatijd dan landelijke en natuurgebieden. Ter vergelijk: waar in Gelderland 17% van alle bezoekers uit het buitenland kwam in 2019, was dat in Noord-Holland 69%.

In Gelderland is de impact enorm. Ondanks dat januari en februari zijn meegenomen in het overzicht en dat de zomer zelfs een flinke groei liet zien zijn er nog altijd 22% minder verblijfsgasten in 2020 geweest dan in dezelfde periode in 2019. De impact was wel minder groot dan in de rest van Nederland. Landelijk was er namelijk een afname van 40% en in Noord-Holland bijvoorbeeld zelfs van 58%.

Wanneer de splitsing in herkomst gemaakt wordt is duidelijk te zien dat de binnenlandse markt minder hard geraakt wordt en zich met name veel sneller hersteld heeft. Het inkomend toerisme uit het buitenland krabbelt wel iets op in de zomer, maar blijft ver beneden de aantallen van 2019. Door de coronamaatregelen per land bleven veel mensen in eigen land. Dat betekent dus minder buitenlandse toeristen, maar van de andere kant ook Nederlanders die dit jaar in Nederland op vakantie gingen.

Binnen de buitenlandse markt is met name Duitsland belangrijk. In juli zitten die op 83%, maar ook België zit met 78% in deze zomermaand boven het gemiddelde van het totale buitenlandse bezoek. Je ziet dus eigenlijk dat Duitsers en Belgen nog relatief veel komen en andere herkomstlanden minder.

Behalve het aantal verblijfsgasten zijn ook het aantal overnachtingen interessant om naar te kijken. Daarin is weliswaar dezelfde lijn te zien, beide zijn natuurlijk ook erg met elkaar verbonden. Maar ook is te zien dat de impact op overnachtingen net iets minder groot is en dat betekent dus dat de gasten die bleven overnachten gemiddeld iets langer verbleven (zie ook volgende pagina). In september en oktober is dat verschil zelfs nog iets groter geworden. Misschien doordat in de zomer veel accommodaties helemaal vol zaten of doordat het vertrouwen om er weer op uit te durven trekken later in het jaar is gekomen.

Het aantal nachten per gast is over de hele periode iets hoger. Met als uitschieter april. In deze maand is het aantal gasten en overnachtingen extreem laag, wat natuurlijk zijn invloed heeft op dit cijfer. Misschien dat de mensen die nog verbleven andere redenen hadden dan vakantie of zakenreis en daardoor langer verbleven. Of werden de cijfers minder betrouwbaar door de lage aantallen. In de maanden daarna wanneer vakanties weer meer ondernomen worden zien we het in ieder geval weer dalen. In Gelderland wat meer dan landelijk, wellicht omdat Gelderland altijd al een bestemming voor de ‘grote vakantie’ in de zomer is, waar andere provincies nu meer lange vakanties hadden dan normaal.

Er zat een groot verschil in de maatregelen per type accommodatie, maar ook in waar gasten naar op zoek waren. Op bungalowparken en campings is meer ruimte, liggen vaak meer in de natuur, is meer in de buitenlucht, etc. Dus die waren in deze coronaperiode populairder.

Het is duidelijk te zien dat groepsaccommodaties de zwaarste klap hebben gehad. Qua regelgeving is daar lang heel weinig mogelijk geweest. Pas in juli is er iets van herstel te zien. Al is dat altijd nog fors minder dan bij de andere types. Waar de rest in de zomer zelfs een groei heeft ten opzichte van een jaar eerder, blijven de groepsaccommodaties ver achter. De ‘opleving’ in december lijkt meer te maken te hebben met een afwijking doordat het in absolute aantallen om hele kleine getallen gaat.

De bungalowparken hebben qua aantal gasten de minst diepe val en het snelste herstel laten zien. Ook kampeerterreinen deden het, relatief uiteraard, goed. Al is daar in juni nog een opvallend dipje te zien waardoor hotels/pensions/b&b’s (het is een ruime categorie) even iets hoger uitkomt. In september trekken de kampeerterreinen de stijgende lijn voort, waar de rest (licht) daalt, terwijl in oktober er juist een veel stevigere daling is te zien dan bij de rest. Dat zou met het weer te maken kunnen hebben.

PS de piek in februari, met name voor kampeerterreinen, heeft wellicht te maken met het feit dat de schoolvakanties in 2020 volledig in februari vielen (waar dat vorig jaar nog een kleine uitloop in maart had). Daarnaast is dit een relatief getal, maar de absolute aantallen zijn in februari voor kamperen erg klein. Met dergelijk kleine aantallen is de kans op een groot verschil in relatieve zin eerder aanwezig.