Hoe is het jaar 2022 toeristisch en recreatief gezien verlopen? 

In deze slider zijn de belangrijkste cijfers rondom toerisme en recreatie in onze regio’s – de Veluwe en de regio’s Arnhem en Nijmegen – over 2022 in kaart gebracht. Daarvoor zijn twee bronnen gebruikt. De eerste bron is de door Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen ontwikkelde ‘Visitor Data Monitor‘, een tool die inzichten biedt op het gebied van bezoekersaantallen, de herkomst en demografie. Met de tweede bron, het CBS, worden de landelijke en regionale overnachtingsdata in beeld gebracht. De resultaten van de in 2022 verzamelde data is op de komende pagina’s te zien.

Visitor Data Monitor

Als basis voor de bezoeker data-inzichten wordt er gebruik gemaakt van de Visitor Data Monitor. Met deze tool worden meer dan 250 locaties binnen de regio’s actief gevolgd. Omdat niet alle locatie relevant zijn om mee te nemen in deze analyse hebben we een selectie gemaakt en zijn de 250 locaties teruggebracht tot 74 locaties. Tijdens de selectie van deze locaties is gekeken naar een aantal criteria waaronder populariteit, formaat maar ook de ligging om een zo goed mogelijke verdeling over de drie regio’s te verkrijgen. Deze 74 locaties dienen als graadmeter voor de Veluwe, Regio Arnhem en het Rijk van Nijmegen samen. Vervolgens zijn de 74 verder onderverdeeld naar drie bezoektypes namelijk; attracties (10x), binnensteden/dorpen (54x) en natuurgebieden (10x). Deze drie bezoektypes komen op de pagina’s 3 t/m 6 terug.

Verblijfsgasten versus bezoekers

Voor de pagina’s 7 t/m 9 wordt er gebruik gemaakt van toeristische CBS cijfers. Dit zijn cijfers die inzicht geven in de verblijfsgasten die het afgelopen en voorgaande jaren in Gelderland  verbleven. Het verschil tussen verblijfsgasten en bezoekers is dat verblijfsgasten minimaal een nacht in de provincie zijn verbleven. De bezoekers waar op pagina’s 3 t/m 6 naar wordt gekeken zijn Nederlanders die een van de 74 locaties hebben bezocht. Dit is ongeacht of ze hebben overnacht of niet. Onder de bezoekers die in de Visitor Data Monitor worden gemeten vallen ook de bewoners en eventueel forenzen die de locatie bezoeken.

Kijkend naar de bezoekersaantallen valt op dat de populairste bezoekmaanden niet voor elke bezoektypes gelijk is. De verwachting is al snel dat de zomermaanden het drukstbezocht zijn. Zo is voor bezoektype ‘attracties’ oktober de populairste maand en staat daarmee op de derde plaats van de drukste maanden. Dit heeft overigens te maken met de herfstvakantie waarin gezinnen voornamelijk attracties bezoeken.

Uniek versus herhaalbezoek

Er wordt onderscheid gemaakt tussen uniek bezoek (1x gemeten) en herhaal bezoek. De verhoudingen tussen de drie bezoektypes wijken van elkaar af. Zo ontvangen de binnensteden met 39% het meeste herhaalbezoek van drie types. Winkelen is één van de kernactiviteiten tijdens een bezoek aan een binnenstad. Logischerwijs gebeurt dit niet eenmalig. Ook actieve ontspanning in de natuur is een terugkerende activiteit. Het herhaalbezoek aan natuurgebieden ligt daarom op 32%. Voor attracties ligt het herhaalbezoek op 22%. In vergelijking met de andere twee aanzienlijk lager. Een bezoek aan een attractie is toch vaak een duurder uitstapje. Tenzij iemand een abonnementshouder is, zal het bezoek aan bijvoorbeeld een dierentuin één keer per jaar zijn.

Populaire bezoektijden

De onderste grafiek geeft inzicht in de populairste bezoektijden per week, per dag. Voor attracties zijn zoals verwacht de zaterdag en zondag populaire dagen. Verder vallen de bezoekpieken op woensdag- en donderdagmiddag op. Dit zijn middagen waarop (groot)ouder vaak op pad gaan met de (klein)kinderen. Voor de binnensteden springt de zaterdag als populairste dag er bovenuit. Op de voet gevolgd door de vrijdag. Voor de natuurgebieden zijn de zaterdag en zondag populair. Interessant om te zien is wel dat op zaterdag bezoekers voornamelijk in middag op pad zijn. Op zondag is dit vooral in de ochtend.

In het voorjaar van 2022 is het aantal unieke bezoekers aan de attracties, steden en natuur flink gestegen. Dit lijkt veel, maar heeft te maken met de coronarestricties van het voorgaande jaar, toen er geen bezoek mogelijk was. Dit geeft zodoende een vertekend beeld. 

Overige maanden

Met name de attracties zagen de bezoekersaantallen in het voorjaar flink stijgen. Net als de binnensteden, die ook in juli en september pieken noteerde. Ook hiervoor zijn de coronomaatregelen van 2021 de verklaring.

Natuurgebieden

Tijdens de coronajaren doken Nederlanders massaal de natuur in. En zelfs in 2022 – waarin geen maatregelen meer van kracht waren – bleven de bezoekersaantallen stijgen. Nederlanders hebben dus duidelijk de natuurparken (her)ontdekt en blijven er graag komen. Mogelijk ‘promoten’ deze bezoekers de natuur dusdanig dat nog meer Nederlanders de natuur in trekken.

Toeristisch & recreatieve uitgaven

De Visitor Data Monitor geeft inzicht in de gemiddelde jaarlijkse toeristisch & recreatieve uitgaven per huishouden. Bezoekers die één van de gemeten attracties bezochten, gaven in het afgelopen jaar 4849 euro uit aan toerisme en recreatie (dus niet specifiek alleen aan attracties). De bezoekers die naar de natuurgebieden komen geven jaarlijks het meeste uit.

Doelgroepen: wie zijn de bezoekers? 

MarketResponse Marktvinders een doelgroepen model ontwikkeld die de Nederlandse bevolking onderverdeeld in zeven leefstijlen. Deze leefstijlen laten zien waar mensen in hun vrije tijd of op vakantie behoefte aan hebben. Het doelgroepen model van de leefstijlvinder.nl is opgenomen in de Visitor Data Monitor. Op die manier is niet alleen te zien hoeveel bezoekers er naar een locatie komen maar ook tot welke leefstijl zij behoren. Zetten we dit af tegen het landelijk gemiddelde, dan vallen de volgende zaken op:

Attracties:

De leefstijlgroepen Harmonie-, Verbinding-, Inzicht- en Stijlzoekers scoren bij de attracties boven het landelijke gemiddelde. Puur gekeken naar de percentueel grootste groep zijn dit de Plezierzoekers: mensen die op zoek zijn naar gezelligheid en plezier.

Binnensteden:

Ook bij de binnensteden scoren de leefstijlgroepen Harmonie-, Verbinding-, Inzicht- en Stijlzoekers boven het landelijke gemiddelde. Met de Harmoniezoeker als grootste groep, ofwel gezinnen die op zoek zijn naar gezelligheid. Vreemde eend in de bijt is de Rustzoeker, die tot de grootste groep bezoekers behoort! Dit komt doordat veel van de inwoners zelf tot deze groep behoren en een Rustzoeker gaat bij voorkeur op pad in de eigen omgeving.

Natuurgebieden:

Voor de natuurgebieden scoren de Stijl-, Inzicht-, Verbinding- en Harmoniezoeker boven het landelijk gemiddelde. De Stijlzoeker is de grootste groep die de natuur bezoekt. Het zijn zelfverzekerde en doelgerichte recreanten die actief willen zijn in de natuur.

Provinciale herkomst

Verreweg de meeste bezoekers komen uit de provincie Gelderland zelf, zo blijkt uit de data van de Visitor Data Model. Hierin is er geen onderscheid tussen de bezoekers aan attracties, binnensteden en natuurgebieden. Zuid-Holland en Noord-Brabant maken de top 3 compleet.

Gemeentelijke herkomst

Ook op gemeentelijk niveau is te zien waar bezoekers vandaan komen. Er is verschil tussen de drie bezoektypes. Wat overeenkomt tussen bezoekers aan aan attracties, binnensteden en natuurgebieden is dat het voornamelijk de grote steden zijn die in de top 10 voorkomen. Dit zijn de Gelderse steden Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn maar ook Amsterdam, Rotterdam komen steeds terug. Gezien de inwonersaantallen en locatie van deze steden is dit niet verassend. Meer inwoners zorgt voor een grotere kans dat deze inwoners een van de gemeten locaties bezoekt.

Er verbleven in 2022 ongeveer 4,475 miljoen gasten in Gelderland. Dat is 13,7% meer dan het jaar ervoor. Het verschil komt met name door de flinke stijgingen in maart en april in vergelijking met een jaar eerder, waar er nog een reeks coronamaatregelen van kracht waren. In 2022 waren er geen beperkingen waardoor er in deze maanden weer volop gereisd werd. In de zomermaanden zijn de cijfers vrijwel identiek met voor beide jaren een piek in augustus. In september waren er iets meer verblijfsgasten in 2021 dan in 2022.

Interessant is om te kijken naar de cijfers voor de coronapandemie. Ten opzichte van 2019 waren er in 2022 2,7% meer gasten. Dit verschil is voornamelijk te verklaren doordat de maanden mei en juli in 2022 meer verblijfsgasten naar de provincie trok dan in 2019. Dit kan meerdere oorzaken hebben. Het weer is een van de verklaringen waar de tempraturen hoger en neerslag minder waren in 2022. De andere maanden zijn enigszins vergelijkbaar.

De meest actuele cijfers van het CBS zijn t/m oktober. Voor het vergelijk tussen jaren zijn de cijfers van november en december 2022 geschat.

Buitenlandse verblijfsgasten

De reisbeperkingen door corona in 2021 zorgen voor een vertekend beeld in de jaarcijfers van dit jaar. Zowel Nederlandse als buitenlandse gasten reisden minder naar Nederland en dus ook Gelderland. In 2022 kwam het binnenlands en buitenlands bezoek weer flink op gang. Iedereen had weer zin om er op uit te trekken na de lock-downs van de jarenlange pandemie. Ter illustratie: in 2021 kwamen er ongeveer 250.000 buitenlandse gasten, in 2022 zijn dit er 600.000 . Een stijging van 148%!

In de grafiek is 2021 als uitgangspunt genomen, dat is 100%. Dus de 789% van april bij de buitenlandse gasten betekent dat er ten opzichte van de buitenlandse gasten in 2021 er in 2022 meer dan 700% “bij zijn gekomen”.

Van de verblijfsgasten uit het buitenland is meer dan de helft (54%) afkomstig uit Duitsland en bijna een vijfde uit België (17%). Dat zijn verreweg de belangrijkste herkomstlanden, want daarna komt het Verenigd Koninkrijk met 5%.

Binnenlandse verblijfsgasten

In de zomermaanden en het najaar van 2022 verbleef een vergelijkbaar aantal Nederlanders in eigen land ten opzichte van het jaar ervoor. Door het betere voorjaar eindigen we het jaar met een stijging van 5% ten opzichte van 2021.

Centraal Bureau voor de Statistiek onderscheidt 4 typen accommodaties: hotels/pensions/B&B’s, bungalowparken, campings en groepsaccommodaties (zie grafieken).

Bij de hotels en B&B’s was voor corona altijd een redelijk stabiel beeld te zien zonder grote seizoensinvloeden. Dit beeld zien we in 2022 voor het eerst sinds 2019 weer terug. In 2020 is een omslag te zien met lage aantallen gasten in het laagseizoen en een piek in de zomer. Ook in 2021 is deze lijn terug te zien, al zijn de aantallen over het algemeen hoger en houdt de piek langer aan. In 2022 is te zien dat het er geen duidelijk hoogseizoen is. Vanaf april blijven gasten de hotels en B&B’s volop bezoeken.

Bij de bungalowparken is ook een duidelijke dip te zien in het voorjaar van 2020, maar in tegenstelling tot bij de hotels herstelt deze zich in 2021 weer. In 2022 valt wederom op dat er in het najaar ook volop gebruik wordt gemaakt van bungalowparken.

De kampeerterreinen deden goede zaken in 2022. Het warme voorjaar zorgde voor een flinke toestroom van bezoekers: het was stuk drukker dan de twee jaren ervoor.

Groepsaccommodaties zijn het hardst geraakt door de coronacrisis. Groepen worden vermeden. In 2021 was er pas weer herstel te zien. Dit herstel heeft zich in 2022 doorgezet. Bijzonder is wel om te zien dat het traditionele voor- en naseizoen de drukste maanden zijn. De zomermaanden wordt er minder gebruik gemaakt van groepsaccommodaties. Dit in tegenstelling tot de andere drie accommodatie types die een piek in verblijfsgasten hebben in de zomer.